E manatu le taitai ole itu o agia le malo, HRPP, Tuilaepa Sailele Malielegaoi, o faaiuga faaletonu a le Fofoga Fetalai, Papalii Li’o Taeu Masipa’u, e ave latou ile faamasinoga ma faalima ai nei ona manumalo, oni faaiuga faaletonu , ua mataga ai le Palemene o Samoa.
Na saunoa faalauaitele Tuilaepa i luga o ofisa faasalalau, i fesootaiga televave, ina ua togi i fafo e le faamasinoga o Apili, ile Aso Gafua, 5 Fepuari, 2024 le talosaga a Papalii, faasaga ile faaiuga a le faamasinoga na toe foi ane ai le Tuilaepa ma Lealailpule Rimoni Aiafi ile Palemene.
Peita’i o atagia i saunoaga a Tuilaepa, le tatau ona faamvae o le Fofoga Fetalai mai lona tofiga talu e faaletonu ana faiuga ua ta’uvalea ai le Palemene.
E le’o sala ese ai foi le finagalo faaali o le Failautusi a le HRPP, Lealailepule, ile mataupu lava lea, i luga o fesootaiga televave.
Peita’i ile faamatalaga faalauaitele a le Fofoga fetalai o le Maota , Susuga Papalii, o loo manino le faaiuga a le faamasinoga, ile mae’a iloiloina ai o le Faavae ma ulua’i tulafono na pasia, ua finagalo ai e faapea, ole lape o tatou tulafono, e mafua mai talu mai ona tutoatasi Samoa, ma aua’i mai Pulega Faatonu ma Faigamalo fou, sa latou faaaoga ma faatino galuega i lalo o Tulafono Tumau, nai lo le faaaogina ose Tulafono a le palemene, e pei ona le faia oni aiaiga faapitoa i totonu o le Tulafono o Pule ma Tulaga Aloaia a le Fono Aoao Faitulafono 1960.
O nei tulaga ua le atoatoa ai, e mafai, pe afai e talafeagai ai, e mana’omia le vave fo’ia.
A o talia ai lea tulaga, ua faailoa mai foi e le Faamasinoga e iai ile Fono Aoao Faitulafono le malosiaga e faia ai sana faaiuga sana faaiuga e tusa ma le tulaga ua faalavelaveina ai ana faaiuga fai i totonu o le Palemene.
Ao tagofia ai e le Palemene ile 40 tausaga talu ai, mataupu e fitoitonu i mataupu tau ile solia o Uiga Taualoa, mulimulitai faagasologa ole iloiloina o Uiga le Migao ase Sui Usufono ma malosiaga na faaaogaina e le Palemene o Samoa, ile iai ose tuuuaga o le faia oni Uiga Le Migao ase Sui Usufono, ua finagalo ma faamautu mai e le Faamasinoga o Talosaga toe Iloilo ina ia aiaia le faaaogaina o ia malosiaga e ala ile Tulafono a le Palemene, ma mole manuia ma le lelei o le Palemene, ua iai le faamoemoe (ole fofoga Fetalai) ua tatau ona ave le faamuamua i lenei mataupu ma tagofia ise taimi vave.
Ma ua talia foi e le Fofoga Fetalai, le faatonutonu folau, a faamasinoga e lua, i lenei mataupu, ma ua manatu ua mae’a faia faaiuga ise tasi o matupu faletulafono o le a matua fesoaosni malosi ile faagasologa lelei o mataupu faapalemene i totonu o le atunuu nei ma taeao, pei ona saunoa le fofoga fetalai.
Peita’i o saunoa Tuilaepa, A iai nisi mea e latou te aiai kuava ai lava ile mataupu lea, e le’o ni vale lea e nonofo atu ile itu agai.
Peita’i o faamalama e Papalii, na faamalolo le tumau ai e le Palemene galuega ase tasi o Nusipepa mo le tolu masina ile 1986, sa faamalolo le tumau foi faipule ole palemene na faamaonia Uiga le Migao, i le 1990, 2004, ma le 2020 i lalo ole malosiaga o Tulafono Tumau a le Palemene.